Τετάρτη 15 Φεβρουαρίου 2012

Εργασία της εβδομάδας

Σύντομα ιστορικά στοιχεία για την πόλη του Αγίου Νικολάου Λασιθίου.

Βιβλιογραφικές παραπομπές:
1. Το βιβλίο της πόλης, έκδοση του Δήμου Αγίου Νικολάου
2. Το βιβλίο για τον Άγιο Νικόλαο του π. Παχυγιαννάκη Ευαγγ.

Θαλασσογραφία

Θαλασσογραφία είναι η εικαστική απεικόνιση θαλασσινού θέματος.

1) Ζωγραφική με θέματα από τη θάλασσα και τη ναυτική ζωή

2) Ο πίνακας που απεικονίζει θαλασσινά θέματα.

Οι μαντινάδες του Μιχάλη Καμπανού

Να’ τανε η θάλασσα γυαλί να τηνε περπατήσω

να σε’ βλεπα μανούλα μου και πίσω να γυρίσω



Και μες στη θάλασσα να μπω δε σβήνει η φωθιά μου
γιατί είναι εσωτερική και καίει τα σωθικά μου



Φουρτουνιασμένη θάλασσα είν' η ζωή μου εμένα,
σα βάρκα είμαι χωρίς πανιά και με κουπιά σπασμένα.



Ο ουρανός προσηλιακά πήρε κι’ ασπρογαλιάζει
μα σκοτεινή είναι η θάλασσα που τση καρδιάς ταιριάζει



Τσι θάλλασας τα κύματα πατώ και δε βουλούνε
σα θέλω γω να σ'αγαπώ κανένα δε φοβούμαι

Σχόλιο στη θαλασσογραφία του Σαββόπουλου

Κάποιες ακόμα πληροφορίες για την «Θαλασσογραφία» του Δ. Σαββόπουλου
  
Το τραγούδι κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1969. Το περιείχε ο δίσκος (βινυλίου) με τίτλο «Το περιβόλι του τρελλού». (Τότε οι τρελοί είχαν 2 λάμδα!). Σε πρώτη φυσικά εκτέλεση από τον Διονύση Σαββόπουλο. Το έχουν όμως τραγουδήσει και ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου και η Ελένη Τσαλιγοπούλου.

Οι στίχοι τελικά δεν είναι του Σαββόπουλου! Αλλά είναι (περίπου), οι τελευταίοι στίχοι από ένα ποίημα γνωστού ποιητή. Από τα «Σκόρπια φύλλα» του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη. Οι στίχοι στο ποίημα έλεγαν:
           
...να μας πας στην ξενιτειά

να μας πας στα πέρα μέρη

φύσα θάλασσα πλατιά
φύσ' αγέρι, φύσ' αγέρι.



Θαλασσογραφία Δ. Σαββόπουλου


Θαλασσογραφία
Διονύσης Σαββόπουλος

Θαλασσογραφία

Η ζωγραφική ανάλογα με το αντικείμενό της, το θέμα της, χωρίζεται σε διάφορους κλάδους. Ανάμεσα σε αυτούς και η Τοπιογραφία. Ένας επιμέρους κλάδος της Τοπιογραφίας είναι η Θαλασσογραφία, όπου έχουμε απεικόνιση θαλασσινών τοπίων και αντίστοιχων θεμάτων.
Οι πρώτοι και σημαντικότεροι ίσως Έλληνες Θαλασσογράφοι είναι:


Κωνσταντίνος Βολανάκης


Νικηφόρος Λύτρας



Ιωάννης Αλταμούρας


Αλλά και οι: Περικλής Πανταζής, Οδυσσέας Φωκάς, Άγγελος Γιαλλινάς, Βασίλειος Χατζής, Γεώργιος Χατζόπουλος


Μουσική
  
«Θαλασσογραφία» όμως, λέγεται και ένα τραγούδι του Διονύση Σαββόπουλου, που κι αυτό μας μεταφέρει μια υπέροχη θαλασσινή εικόνα:


Να μας πάρεις μακριά
να μας πας στα πέρα μέρη
φύσα θάλασσα πλατιά
φύσα αγέρι φύσα αγέρι




Σάββατο 4 Φεβρουαρίου 2012

Ανάθεμά σε θάλασσα

Ανάθεμά σε θάλασσα
Β. Τσιτσάνη
Τραγουδά η Μ. Νίνου

Το σύναγμα των υδάτων εκάλεσεν θάλασσας

ΓΕΝΕΣΙΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’
  1. Εν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γην.
  2. Η δε γη ήτο άμορφος και έρημος και σκότος επί του προσώπου της αβύσσου. Και πνεύμα Θεού εφέρετο επί της επιφανείας των υδάτων.
  3. Και είπεν ο Θεός, Γεννηθήτω φως . και εγένετο φως.
  4. και είδεν ο Θεός το φως ότι καλόν και διεχώρησεβ ο Θεός το φως από του σκότους.
  5. Και εκάλεσεν ο Θεός το φως Ημέραν, το δε σκότος εκάλεσε, Νύκτα. Και έγεινεν εσπέρα και έγεινεν πρωι, ημέρα πρώτη.
  6. Και είπεν ο Θεός, Γεννηθήτω στερέωμα αναμέσον των υδάτων και ας διαχωρίζη ύδατα από υδάτων.
  7. Και εποίησεν ο Θεός το στερέωμα, και διεχώρησε τα ύδατα τα υποκάτωθεν του στερεώματοςαπό των υδάτων των επάνωθεν του στερεώματος. Και εγένετο ούτω.
  8. Και εκάλεσεν ο Θεός το στερέωμα, Ουρανόν. Και έγεινεν εσπέρα και έγεινεν πρωι, ημέρα δευτέρα.
  9. Και είπεν ο Θεός, Ας συναχθώσι τα ύδατα τα υποκάτω του ουρανού εις τόπον ένα και ας φανή η ξηρά. Και εγένετο ούτω.
10. Και εκάλεσεν ο Θεός την ξηράν Γην και το σύναγμα των υδάτων εκάλεσεν, Θάλασσας, και είδεν ο Θεός ότι ήτο καλόν.

Πέμπτη 2 Φεβρουαρίου 2012

Μίκης Θεοδωράκης

Ο Μίκης Θεοδωράκης (γεν. 1925) αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες μουσικοσυνθέτες. Παράλληλα υπήρξε πολιτικός, πρώην υπουργός, 4 φορές βουλευτής του ελληνικού κοινοβουλίου και ακτιβιστής τιμημένος με το Βραβείο Ειρήνης Λένιν (1983). Το 2009 ψηφίστηκε ως ο 11ος σημαντικότερος Έλληνας όλων των εποχών, στην τηλεοπτική σειρά Μεγάλοι Έλληνες.
Έχει ασχοληθεί με όλα τα είδη της μουσικής, ενώ έχει συνθέσει τον ίσως πιο αναγνωρίσιμο ελληνικό ρυθμό διεθνώς, το συρτάκι "Ζορμπάς" (1964), βασισμένο σε παραδοσιακή κρητική μουσική.
Συνθέσεις του έχουν ερμηνευτεί από καλλιτέχνες παγκοσμίου φήμης, όπως οι Beatles, η Shirley Bassey και η Edith Piaf, ενώ έχει γράψει μουσική για γνωστές ταινίες όπως ο Αλέξης Ζορμπάς (1964), Ζ (1969) και Serpico (1973).
Επίσης έχει ασχοληθεί με την κλασική μουσική, δημιουργώντας δεκάδες συμφωνίες, ορατόρια, μπαλέτα, όπερες και μουσική δωματίου.
Ωστόσο, το πιο σημαντικό του έργο θεωρείται η μελοποιημένη ποίηση, δηλαδή η σύνθεση λαϊκής μουσικής, χρησιμοποιώντας ως στίχους ποιήματα βραβευμένων ποιητών ελληνικής και ξένης καταγωγής, όπως οι Γιώργος Σεφέρης (Νόμπελ 1963), Πάμπλο Νερούδα(Νόμπελ 1971), Οδυσσέας Ελύτης (Νόμπελ 1979). Χάρη στην μελοποιημένη ποίηση του Μ.Θεοδωράκη, η Ελλάδα αποτελεί ίσως τη μοναδική χώρα στον κόσμο, στην οποία μεγάλο ποσοστό ανθρώπων συνήθιζε να ακούει μελοποιημένη βραβευμένη ποίηση, κατά τη διάρκεια των καθημερινών δραστηριοτήτων τους.

Μάνος Χατζιδάκις

Ο Μάνος Χατζιδάκις γεννήθηκε στην Ξάνθη, γιος του δικηγόρου Γεωργίου Χατζιδάκι, από τον Μύρθιο Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου και της Αλίκης Αρβανιτίδου. Σύμφωνα με τον ίδιο κληρονόμησε από τη μητέρα του «όλους τους γρίφους που από παιδί μ' απασχολούν και μέχρι σήμερα κάνω προσπάθειες να τους λύσω. Χωρίς τους γρίφους της δεν θα 'μουν ποιητής...». Η μουσική του εκπαίδευση ξεκινά σε ηλικία τεσσάρων ετών και περιλαμβάνει μαθήματα πιάνου από την αρμενικής καταγωγής πιανίστρια Αλτουνιάν. Παράλληλα, εξασκείται στοβιολί και το ακορντεόν.
Ο Χατζιδάκις εγκαθίσταται οριστικά στην Αθήνα, με τη μητέρα του, το 1932 και έπειτα από το χωρισμό των γονέων του. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1938, ο πατέρας του πεθαίνει σε αεροπορικό δυστύχημα, γεγονός που σε συνδυασμό με την έναρξη του Β' Παγκοσμίου πολέμου επιφέρει μεγάλες οικονομικές δυσχέρειες στην οικογένεια και αναγκάζει τον Χατζιδάκι να εργαστεί από αρκετά νεαρή ηλικία.
Συγχρόνως επεκτείνει τις μουσικές του γνώσεις παρακολουθώντας ανώτερα θεωρητικά μαθήματα με τον Μενέλαο Παλλάντιο, την περίοδο 1940 - 1943, ενώ ξεκινά και σπουδές Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, τις οποίες όμως δεν θα ολοκληρώσει. Την ίδια περίοδο συνδέεται με άλλους καλλιτέχνες και διανοούμενους, μεταξύ των οποίων ο Νίκος Γκάτσος, οι ποιητές Γιώργος Σεφέρης,Οδυσσέας ΕλύτηςΆγγελος Σικελιανός και ο ζωγράφος Γιάννης Τσαρούχης.
Κατά την τελευταία περίοδο της Κατοχής, συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση μέσα από τις γραμμές της ΕΠΟΝ με το ψευδώνυμο Πέτρος Γρανίτης. Ο Μάνος Χατζιδάκις έγραφε και κείμενα, παιδικά ποιήματα και τραγούδια, που δημοσιεύονταν στο περιοδικό Νέα Γενιά και σε άλλα έντυπα της ΕΠΟΝ. Μετά την Απελευθέρωση, μάλιστα έγραψε και τον ύμνο "ΕΠΟΝ, ΕΠΟΝ, είσαι ο εχθρός των φασιστών, καμάρι του λαού ΕΠΟΝ".

Νίκος Γκάτσος

Ο Νίκος Γκάτσος γεννήθηκε στην Ασέα Αρκαδίας από τους αγρότες Γεώργιο Γκάτσο και Βασιλική Βασιλοπούλου. Σε ηλικία πέντε ετών έμεινε ορφανός από πατέρα, ο οποίος, από τους πρώτους μετανάστες στην Αμερική, πέθανε στο πλοίο και τον πέταξαν στον Ατλαντικό.
Τέλειωσε το Δημοτικό στην Ασέα και το Γυμνάσιο στην κοντινή Τρίπολη, όπου γνώρισε τα λογοτεχνικά βιβλία, τις μεθόδους αυτοδιδασκαλίας ξένων γλωσσών, το θέατρο και τον κινηματογράφο. Έτσι, όταν το 1930 μετέβη στην Αθήνα για να εγγραφεί στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (διέκοψε μετά το δεύτερο έτος), ήξερε αρκετά καλά Αγγλικά και Γαλλικά, είχε μελετήσει τον Παλαμά, τον Σολωμό και το δημοτικό τραγούδι και παρακολουθούσε τις νεωτεριστικές τάσεις στην ποίηση της Ευρώπης.
Στην Αθήνα εγκαταστάθηκε με τη μητέρα του και την αδερφή του και άρχισε να έρχεται σε επαφή με τους λογοτεχνικούς κύκλους της εποχής. Πρωτοδημοσίευσε ποιήματά του, μικρά σε έκταση και με κλασικό ύφος, στα περιοδικά "Νέα Εστία" (1931-32) και "Ρυθμός" (1933). Την ίδια περίοδο δημοσίευσε κριτικά σημειώματα στα περιοδικά "Μακεδονικές Ημέρες", "Ρυθμός" και "Τα Νέα Γράμματα" (για τον Κωστή Μπαστιά, την Μυρτιώτισσα και τον Θράσο Καστανάκη αντίστοιχα), ενώ αργότερα συνεργάστηκε με τα "Καλλιτεχνικά Νέα" και τα "Φιλολογικά χρονικά". Καθοριστική υπήρξε η γνωριμία του με τον Οδυσσέα Ελύτη το 1936. Συνδέθηκε με το ρεύμα του ελληνικού υπερρεαλισμού.
Το μοναδικό βιβλίο που εξέδωσε όσο ζούσε είναι η ποιητική σύνθεση "Αμοργός" (Αετός, 1943), η οποία θεωρείται κορυφαία δημιουργία του ελληνικού υπερρεαλισμού με τεράστια επίδραση στους νεότερους ποιητές. (Δες: Δημοσθένης Κούρτοβικ, Έλληνες Μεταπολεμικοί Συγγραφείς, Εκδ. Πατάκη,1995). Έκτοτε δημοσίευσε τρία ακόμη ποιήματα: το "Ελεγείο" (1946, περ. Φιλολογικά Χρονικά) και το "Ο ιππότης κι ο θάνατος" (1947, περ. Μικρό Τετράδιο), που από το 1969 και μετά περιέχονται στο βιβλίο "Αμοργός", και το "Τραγούδι του παλιού καιρού" (1963, περ. Ο Ταχυδρόμος), αφιερωμένο στον Γιώργο Σεφέρη.
Ο Γκάτσος ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη μετάφραση θεατρικών έργων, κυρίως για λογαριασμό του Εθνικού Θεάτρου, του Θεάτρου Τέχνης και του Λαϊκού Θεάτρου. Αφορμή υπήρξε το έργο "Ματωμένος γάμος" του Ισπανού ποιητή Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, που το μετέφρασε το 1943, εκδόθηκε από τον Ίκαρο το 1945 και ανέβηκε από τον Κάρολο Κουν στο Θέατρο Τέχνης το 1948. Μετέφρασε δύο ακόμη θεατρικά έργα του Λόρκα, "Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα" (1954) και "Ο Περλιμπλίν και η Μπελίσα" (1959), και όλα μαζί με τις μεταφράσεις των ποιημάτων "Θρήνος για τον Ιγνάθιο Σάντσιεθ Μεχίας" και "Παραλογή του μισούπνου" από το 1990 και μετά εκδίδονται συγκεντρωμένα στον τόμο: Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, "Θέατρο και ποίηση", απόδοση Νίκου Γκάτσου. Μετέφρασε, επίσης, επτά μονόπρακτα του Τεννεσσή Ουίλλιαμς (1955-59), τη "Φουέντε Οβεχούνα" του Λόπε δε Βέγα (1959), τον "Ιώβ" του Άρτσιμπαλντ Μακ Λης (1959), τον "Πατέρα" του Αυγούστου Στρίντμπεργκ (1962), το "Ταξίδι μιας μεγάλης μέρας μέσα στη νύχτα" του Ευγένιου Ο΄Νηλ (1965) και άλλα που εκδίδονται σταδιακά από τις Εκδόσεις Πατάκη. Παράλληλα και για βιοποριστικούς λόγους συνεργάστηκε με την "Αγγλοελληνική επιθεώρηση" ως μεταφραστής και με την Ελληνική Ραδιοφωνία ως μεταφραστής, διασκευαστής και ραδιοσκηνοθέτης.
Ποιήματα και στίχοι του έχουν μεταφραστεί στα Αγγλικά, Γαλλικά, Δανέζικα, Ισπανικά, Ιταλικά, Καταλανικά, Κορεατικά, Σουηδικά, Τουρκικά, Φινλανδικά.
Το 1987 τιμήθηκε με το Βραβείο του Δήμου Αθηναίων για το σύνολο του έργου του, ενώ το 1991 του απονεμήθηκε ο τίτλος του Αντεπιστέλλοντος Μέλους της Βασιλικής Ακαδημίας Καλών Γραμμάτων της Βαρκελώνης για τη συμβολή του στη διάδοση της ισπανικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα.

Βασίλης Τσιτσάνης

Τσιτσάνης γεννήθηκε στα Τρίκαλα στις 18 Ιανουαρίου του 1915 από Ηπειρώτες γονείς. Ο πατέρας του ήταν Γιαννιώτης και η μητέρα του από τα Ζαγόρια. Από μικρή ηλικία έδειξε ενδιαφέρον για τη μουσική και έμαθε μαντολίνο και βιολί και φυσικά μπουζούκι. Το φθινόπωρο του 1936 ο Τσιτσάνης επισκέπτηκε την Αθήνα. Κύριος σκοπός του είναι να σπουδάσει Νομική, αλλά γρήγορα τον κερδίζει η μουσική. Οι πρώτες του επιρροές είναι τα τραγούδια του Βαγγέλη Παπάζογλου και του Μάρκου Βαμβακάρη. Πρώτη του εμφάνιση γίνεται στο μαγαζί «Μπιζέλια» ενώ σύντομα γνωρίζει τον σπουδαίο αλλά αδικημένο από την Ιστορία τραγουδιστή Δημήτρη Περδικόπουλο. Ο Περδικόπουλος τον πηγαίνει στην Odeon όπου ηχογραφεί τα πρώτα του τραγούδια. «Σ’ έναν τεκέ μπουκάρανε» είναι η πρώτη ηχογράφηση του Τσιτσάνη. Την περίοδο 1937-1940 γράφει καταπληκτικά τραγούδια τα οποία ηχογραφεί με τις φωνές τουΔημήτρη Περδικόπουλου, και των άλλων σπουδαίων τραγουδιστών εκείνης της εποχής Στράτου ΠαγιουμτζήΜάρκου ΒαμβακάρηΣτελλάκη Περπινιάδη με τους οποίους σε πολλές ηχογραφήσεις ο Τσιτσάνης συμμετέχει σαν δεύτερη φωνή. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής ο Τσιτσάνης έμεινε στη Θεσσαλονίκη, όπου για ένα μεγάλο διάστημα είχε δικό του μαγαζί, το 'Ουζερί ο Τσιτσάνης', στη διασταύρωση Παύλου Μελά και Τσιμισκή, που έγινε διάσημο. Εκεί έγραψε μερικά από τα καλύτερα τραγούδια του, τα οποία ηχογραφήθηκαν μετά την λήξη του πολέμου.
Το 1946 εγκαθίσταται ξανά στην Αθήνα και αρχίζει να ηχογραφεί. Δίπλα του έγιναν ευρέως γνωστοί τραγουδιστές όπως η Σωτηρία Μπέλλου,η Ιωάννα Γεωργακοπούλου η Μαρίκα Νίνου και ο Πρόδρομος Τσαουσάκης.
Τα επόμενα χρόνια ο Τσιτσάνης γνώρισε ευρύτατη αποδοχή. Κατά τον μουσικολόγο Λάμπρο Λιάβα, ο Τσιτσάνης, «έβγαλε το λαϊκό τραγούδι από τα όρια του περιθωρίου, όπου το είχαν τάξει τα αντικοινωνικά και ανατολίτικα στοιχεία του, για να το εντάξει στην καινούργια κοινωνική πραγματικότητα της μεταπολεμικής Ελλάδος. Καθιέρωσε νέο ύφος παιξίματος και τραγουδιού με τον εξευρωπαϊσμό-συγκερασμό των κλιμάκων, αρμονίες με δεύτερες και τρίτες φωνές, εμπλουτισμένη ενορχήστρωση και καινοτομίες στην ποιητική δομή, όπου για πρώτη φορά το λαϊκό τραγούδι απoμακρύνθηκε από τις παραδοσιακές φόρμες του δίστιχου επισημοποιώντας το ρόλο του ρεφρέν».[1][2] Πέθανε στις 18 Ιανουαρίου του 1984 στο Λονδίνο, όπου βρισκόταν για εγχείρηση, και κηδεύτηκε στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών.

Τετάρτη 1 Φεβρουαρίου 2012

Εργασίες εβδομάδας

Να γράψετε μικρά βιογραφικά σημειώματα [μέχρι 10 γραμμές] για τους:
-Τσιτσάνη
-Θεοδωράκη
-Χατζιδάκη
-Γκάτσο

Οι μαντινάδες της Δήμητρας


Να 'μουν στο 'Ελος καστανιά στο Λούχι κυπαρρίσι
τση Μελισιάς κρυγιό νερό στο Σηρικάρι βρύση


Βάλε νερό στσι χούφτες σου

κι όσο θα δεις να μείνει...
Είν' οι χαρές που αλάργω σου
τώρα η ζωή μου δίνει...


Στάλα τη στάλα το νερό

το μάρμαρο τρυπά το...
Το πράμα που μισεί κιανείς
γυρίζει κι αγαπά το...


Χωρίς νερό, χωρίς ψωμί

και δίχως οξυγόνο

μπορώ και ζω μα να 'σαι εδώ

να σε κοιτάζω μόνο.

Να’ τανε η θάλασσα γυαλί να τηνε περπατήσω

να σε’ βλεπα μανούλα μου και πίσω να γυρίσω

Και μες στη θάλασσα να μπω δε σβήνει η φωθιά μου
γιατί είναι εσωτερική και καίει τα σωθικά μου

Φουρτουνιασμένη θάλασσα είν' η ζωή μου εμένα,
σα βάρκα είμαι χωρίς πανιά και με κουπιά σπασμένα.


Τσι θάλλασας τα κύματα πατώ και δε βουλούνε

σα θέλω γω να σ'αγαπώ κανένα δε φοβούμαι


Να 'μουν αέρας δροσερός ήλιος λαμπρός να λιάζω
και θάλασσα γιαλό - γιαλό Κρήτη να σ' αγκαλιάζω.